Psy terapeutyczne i ich korzyści dla ludzi

Psy terapeutyczne są czymś więcej niż tyko najlepszym przyjacielem człowieka. W wielu przypadkach ich rola jest kluczowa w leczeniu pacjentów i pracowaniu z nimi w zakresie aspektów fizycznych, poznawczych i relacyjnych. Psy są wiernymi i nieodłącznymi towarzyszami, które ułatwiają codzienne życie swoim właścicielom, a w wielu przypadkach pomagają im pokonać lęki, problemy fizyczne i psychiczne.

 

Wykorzystanie czworonogów jako zasobu terapeutycznego jest coraz powszechniejszą praktyką w terapiach wspomaganych i staje się elementem motywującym do osiągania celów wyznaczonych przez specjalistów. Psy asystujące to psy wyszkolone do pomagania ludziom w pokonywaniu ograniczeń  wynikających z niepełnosprawności i barier w ich otoczeniu. W teorii każda osoba z chorobą fizyczną lub psychiczną, która w znacznym stopniu ogranicza jej życie, może adoptować jedno z tych zwierząt towarzyszących. Wiele osób zgadza się, że posiadanie zwierzęcia domowego może znacznie poprawić zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne człowieka. 

 

 

Więź, która tworzy się między psem, a jego właścicielem wykracza daleko poza zwykłe  towarzystwo. W większości przypadków nasz pupil staje się członkiem rodziny: pierwszym, który  nas wita, gdy wracamy do domu, ostatnim, który nas żegna, gdy wychodzimy do pracy, a czasem  nawet najwierniejszym powiernikiem naszych zmartwień. Korzyści z posiadania zwierzęcia domowego obejmują zarówno aspekty emocjonalne, ponad 75 procent właścicieli zwierząt uważa je za coś więcej niż tylko przyjaciela -  jak i aspekty ściśle związane ze zdrowiem ludzi. Innym ciekawym aspektem jest to, że kobiety są bardziej wrażliwe na zwierzęta domowe niż mężczyźni, a kiedy stają się matkami, są w stanie  przekazać to uczucie swoim dzieciom w doskonały sposób. Być może jest to jeden z powodów, dla których, jak pokazują badania, młodsze pokolenia darzą zwierzęta domowe większym uczuciem.

 

Psy terapeutyczne 

Cóż, wszystkie te korzyści zwiększają się jeszcze bardziej dzięki psom terapeutycznym, wcześniej  wyszkolonym zwierzętom umieszczonym w multidyscyplinarnym zespole pracowników służby  zdrowia i edukacji, które pomagają poprawić kontakty interpersonalne i społeczne pacjentów, a  także promują ich aktywność fizyczną i umysłową. Oznacza to, że psy terapeutyczne pomagają  głównie w pracy nad 4 konkretnymi aspektami lub obszarami. 

 

Cztery główne obszary 

 

• obszar fizyczny - to ćwiczenia, w których pacjent proszony jest o poruszanie się, wstawanie,  chodzenie lub nawet bieganie z psem, a przede wszystkim o interakcję z nim, w celu  odzyskania utraconej mobilności. 

 

• obszar poznawczy - to tutaj pracuje się głównie nad pamięcią pacjenta. Często wykonuje się  ćwiczenia, które mają pomóc pacjentowi zapamiętać rasę, wielkość, kolor i inne cechy charakterystyczne jego zwierzęcia. 

 

• obszar emocjonalny - w tej sferze, funkcja psa jest bardzo ważna. Ponieważ dana osoba chce się  otworzyć i wyrazić swoje uczucia, zwierzę służy jako środek, który pomaga jej przypomnieć sobie i porozmawiać o sprawach lub sytuacjach, które były ważne w jej życiu.

 

• obszar relacyjny - ostatni obszar oddziałuje bezpośrednio na motywację, tak aby pacjent mógł nawiązać kontakt z otoczeniem, w szczególności z innymi ludźmi, aby dzięki temu wyjść z domu z poczuciem komfortu i  bezpieczeństwa. Do tego niezbędne jest wsparcie i towarzystwo psa. 

 

 

Cechy charakterystyczne dla psów terapeutycznych 

W tym momencie nasuwa się oczywiste pytanie: czy każdy pies może być psem  terapeutycznym? Oczywiście nia każdy. Psy terapeutyczne to zwierzęta, które urodziły się, aby pełnić tę funkcję i mają bardzo szczególne cechy. Najbardziej odpowiednie rasy do dogoterapii: Labrador Retriever, Golden Retriever, Pudelek, Border Collie, Berneński pies pasterski, Pomeranian, Cavalier King Charles Spaniel, Alaskan Malamute oraz Husky Syberyjski. Najmniej polecane ze względu na ich wygląd, charakter lub wielkość, ale  których pomoc również jest przydatna, są to:  

 

• Boksery

  - choć jest bardzo dobrym psem, jego wygląd odstrasza, wzbudzając w niektórych strach. Psy tej rasy jednak są przyjazne, inteligentne i łatwe do szkolenia. Boxer jest doskonałym psem dla osób niepełnosprawnych.

 

• Psy myśliwskie - ich inteligencja połączona z lojalnością, przywiązaniem i spokojem sprawia, że Ogar doskonale sprawdza się jako pies dla osób niepełnosprawnych. Zmysł węchu jest również bardzo rozwinięty u tej rasy, dlatego diabetycy uważają go za cenną pomoc w  monitorowaniu poziomu cukru we krwi, i nie tylko. Ze względu na to, że jest lekko leniwy,  polecany jest dla osób niepełnosprawnych, które prowadzą spokojny tryb życia. 

 

• Dogi niemieckie - niezwykle silne. Dog może wykonywać bardzo wymagające i złożone  zadania. Osoby z problemami ruchowymi i emocjonalnymi znajdą w nim doskonałego i  wiernego towarzysza, który pozwoli im z większą łatwością stawiać czoła każdemu dniu.  Kolejną ważną cechą jest jego koncentracja: pomimo wielu codziennych rozproszeń, nigdy  nie odrywa wzroku od swojego właściciela. Psy tej rasy, potrafią obdarzyć swojego właściciela głęboką miłością, a biorąc pod uwagę jego inteligencję, szkolenie jest bardzo łatwe, dzięki czemu jest doskonałym psem dla osób niepełnosprawnych.

 

• Owczarki niemieckie - choć duży i może trochę "onieśmielający" w wyglądzie, jest to jedna  z najlepszych ras dla osób niepełnosprawnych. Używany głównie w policji lub jako pies  stróżujący, owczarek niemiecki może być doskonałym psem służbowym: inteligentnym, grzecznym i łatwym w szkoleniu. Ze względu na swoje rozmiary jest idealny dla osób  mających problemy z poruszaniem się: w razie potrzeby i nagłego wypadku właściciel może się na nim oprzeć. Ponadto, jego doskonały zmysł węchu sprawia, że jest idealny do  monitorowania poziomu cukru we krwi i pomocy osobom z cukrzycą. 

Zwierzęta, biorące udział w terapii muszą być: 

• bardzo spokojne, o łagodnym i zrównoważonym charakterze; 
• łatwe do opanowania i przewidywalne; 
• niezawodne, dające pewność, że w żadnym momencie nie stracą kontroli lub nie wystąpi  negatywna reakcja; 
• zdrowe i silne; 
• potrafią czerpać korzyści z ludzi i kontaktów społecznych; 

wykazujące się podstawowym posłuszeństwem, tzn. znają podstawowe komendy do  samodzielnej kontroli, takie jak: "siad", "leżeć", " dobry", " do nogi" i "chodź".

 

 Przeczytaj także: Terapeutyczna moc kotów

 

 Wśród psów wyróżnia się:  

 

• Psy asystujące dla osób z niepełnosprawnością fizyczną - są przygotowane do  podnoszenia rzeczy z podłogi, włączania przełączników, otwierania i zamykania drzwi i  szuflad, itp. 

 

• Psy asystujące dla osób z wadą słuchu - są specjalnie wyszkolone, aby ostrzegać właściciela  o różnych dźwiękach (dzwonki, telefon, płacz dziecka, głosy, alarmy, budziki itp.)
  i  zaprowadzić go w miejsce, z którego dochodzi dźwięk. 

 

• Psy asystujące dla osób niedowidzących - znane również jako psy przewodnicze.

 

• Psy pomocnicze do alarmowania lub w nagłych wypadkach - przeszkoleni, aby  dotrzymywać towarzystwa osobom starszym lub pomagać ludziom, którzy mogą cierpieć na choroby takie jak cukrzyca lub epilepsja, żeby w razie potrzeby wezwać pomoc.

 

• Psy terapeutyczne dla osób z autyzmem - to rodzaj psa terapeutycznego, który potrafi uniknąć lub zredukować zachowania destrukcyjne i charakterystyczne dla autyzmu. Zwierzęta te, nawiązują bardzo silny kanał emocjonalny ze swoimi właścicielami,  poprawiają komunikację, stymulację sensoryczną i bezpieczeństwo swoich właścicieli.

 

• Psy do realizacji terapii wspomaganej przez zwierzęta - ten rodzaj interwencji obejmuje  tworzenie więzi między osobą, a zwierzęciem w celach terapeutycznych i/lub edukacyjnych.  Psy terapeutyczne wykorzystywane są w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie lub psychicznie, z zaburzeniami psychicznymi, a także w domach opieki, ośrodkach pomocy społecznej i ośrodkach dla narkomanów. 

 

Pozytywne umiejętności i szkolenia

Oprócz spełniania wszystkich powyższych cech, psy terapeutyczne muszą posiadać pewne  szczególne umiejętności, aby mogły być odpowiednio wyszkolone. Nie jest to nic wyjątkowego,  chodzi po prostu o to, że mają wystarczającą sprawność, aby być w stanie zrozumieć i poprawnie  wykonać ćwiczenia wymagane do osiągnięcia celów. 

Szkolenie psów asystujących i terapeutycznych jest zazwyczaj długie, co najmniej od 8 do 10  miesięcy, choć może trwać nawet do dwóch lat. Szkolenie psów asystujących polega na nauczeniu  zwierzęcia wykonywania czynności, które pomogą przyszłemu właścicielowi w codziennym życiu, jak: podnoszenie i przenoszenie przedmiotów, otwieranie i zamykanie drzwi, dzwonienie do  drzwi, wyłączanie i włączanie świateł, otwieranie i zamykanie szuflad, pomoc w zdejmowaniu  ubrań lub butów. Psy są również szkolone od strony ochrony właściciela, wzywania pomocy lub pchania wózka na krótkich dystansach. Podstawą szkolenia psów terapeutycznych jest robienie tego w  pozytywny sposób. Oznacza to nagradzanie zwierzęcia, gdy wykonuje ono prawidłowo to, o co  prosimy, oraz ignorowanie albo przekierowywanie negatywnych lub niepożądanych zachowań. 

 

 

Nagradza się tym co lubi najbardziej, np. jedzeniem lub zabawką. W ten sposób terapia staje się dla niego grą, czymś zabawnym i rozrywkowym, co bez problemu będzie  mógł powtarzać tak często, jak będzie to konieczne. 

Proces selekcji 

Jak w każdej pracy, wybór najlepszych kandydatów na psy terapeutyczne nie jest łatwym zadaniem. Dlatego też fundacje, które się tym zajmują (np. Fundacja Affinity, która działa w różnych krajach –  Włochy, Hiszpania, Francja itp.) przed wyborem psa i umieszczeniem go w placówce upewniają się, że spełnia on odpowiednie warunki, aby mógł jak najlepiej wykonywać swoje obowiązki. 

Zazwyczaj zwierzęta są wybierane, gdy są szczeniętami, a ich właściciel adoptuje je, gdy są już  wyszkolone lub nawet w pełni wykształcone; chociaż w niektórych przypadkach podejmowane są  próby wykształcenia zwierzęcia już posiadanego przez osobę niepełnosprawną. 

Niektóre stowarzyszenia pracują również z psami porzuconymi w schroniskach, jeśli spełniają one  warunki, by stać się psami asystującymi.

 

Rysia Terapeutka

O dogoterapii udało się nam porozmawiać ze specjalistą. Agnieszka Krupa we wrześniu ubiegłego roku ukończyła kurs dogoterapii, „zorganizowany przez cudowny ośrodek Terapii Wsparcie” - jak dodaje nasza rozmówczyni „To dzięki organizatorom poczułam wielką chęć i motywację do działania w dogoterapii, a także miłość do psa, którego zakup dopiero miałam w planach”. Po odbytym kursie Agnieszka rozpoczęła poszukiwania psa, który byłby doskonałym kompanem do dogoterapii. Na grupie Związku Kynologicznego w Polsce, znalazła Hodowlę z Grodu hrabiego Malmesbury, która szczęśliwym trafem miała jeszcze dostępny miot labradora czekoladowego. Decyzja, która zapadła później, była niezwykle szybka, a szczęście niewyobrażalnie duże. Raptem po trzech miesiącach od rezerwacji, Rysia trafiła do rąk wspaniałej, nowej właścicielki, która nie mogła się już doczekać na swojego czworonoga. Od tamtego czasu Rysia nieco podrosła, a wraz z nią wzrosły także jej umiejętności, suczka zna już kilka komend m.in. „siad”, „leżeć”, „hop”, potrafi zrobić obrót i podać łapę, przybić piątkę, a nawet noskiem przybić żółwika. Rysia nauczyła się także czekać na jedzenie, co w przypadku psów stanowi nie lada wyzwanie. Do szeregu komend warto dodać, że labradorka, potrafi także czołgać się i przynosić przedmioty, które podaje jej właścicielka. Chociaż Rysia jest z Agą dopiero od kilku miesięcy, to już „udało nam się odwiedzić kilka miejsc, gdzie miałyśmy okazję przeprowadzić dogoterapię” - odpowiada Agnieszka i dodając, że „dzięki życzliwości jednego z krakowskich przedszkoli, miałyśmy okazję przeprowadzić zajęcia pokazowe dla przedszkolaków”.

 

 

Chociaż Aga i Rysia dopiero zaczynają swoją przygodę z dogoterapią, to my trzymamy za nie kciuki i już teraz życzymy im samych  sukcesów, motywacji do ćwiczeń, a dla Rysi najwspanialszych psich smakołyków na, które nie będzie musiała długo czekać!

 

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat Rysi, zapraszamy na Instagrama, gdzie będziecie mogli bliżej poznać tą cudowną psią terapeutkę! - https://bit.ly/3x2zIka